สำนักงานเกษตรอำเภอราชสาส์น

คู่มือผลิตและขยายเชื้อจุลินทรีย์กำจัดศัตรูพืช ฉบับเข้าใจง่าย 👍

สวัสดีพี่น้องเกษตรกรและท่านผู้สนใจทุกท่านครับ 🙏 วันนี้ผมขออาสาเป็นไกด์นำทาง พาไปรู้จักวิธีการผลิตและขยายเชื้อจุลินทรีย์กำจัดศัตรูพืชแบบง่าย ๆ ทำได้เองที่บ้าน ลดต้นทุน เพิ่มผลผลิต ปลอดภัยต่อสุขภาพและสิ่งแวดล้อม 🌏

เนื้อหาทั้งหมดนี้อ้างอิงจากสื่อดี ๆ ที่จัดทำโดยศูนย์ส่งเสริมและพัฒนาอาชีพการเกษตรจังหวัดฉะเชิงเทรา ซึ่งผมขอสรุปและเรียบเรียงให้กระชับ เข้าใจง่าย พร้อมนำไปใช้ได้จริง ดังนี้ครับ

วัสดุอุปกรณ์ที่ต้องเตรียม 🛠️

• หัวเชื้อราไตรโคเดอร์มา 🧪
• หัวเชื้อราเมตาไรเซียม 🧫
• หัวเชื้อราบิวเวอเรีย 🦠
• ข้าวสาร/ข้าวเปลือก/ข้าวโพด 🍚🌾🌽
• หม้อหุงข้าว/หม้อนึ่ง/หม้อหรือกระทะ 🍚♨️🍳
• น้ำสะอาด 💧
• ตาชั่ง ⚖️
• แอลกอฮอล์ 70%/75% 🧴
• เข็มหมุด 📌
• ถุงพลาสติกใส 8″ x 12″ 🛍️
• หนังยาง 💍
• ทัพพี 🥄

ขั้นตอนการเตรียมอาหารเลี้ยงเชื้อ (Step 1️⃣)

เราสามารถเตรียมอาหารเลี้ยงเชื้อได้ 3 วิธีหลัก ๆ คือ การหุงด้วยหม้อหุงข้าว การนึ่ง และการต้ม (โดยใช้ข้าวเปลือก)

(1) การหุงด้วยหม้อหุงข้าว 🍚

1️⃣ ผสมข้าวและน้ำในอัตราส่วน 2:1 💧🍚
2️⃣ ตักข้าวขณะร้อนใส่ถุง ถุงละ 250 กรัม 🛍️⚖️
3️⃣ แผ่ถุงข้าวขณะร้อน (กดเบา ๆ) แล้วพับปากถุงลงด้านล่าง รอให้ข้าวอุ่น/เย็น ♨️⬇️

(2) การนึ่ง ♨️

1️⃣ แช่ข้าวสาร 30 นาที – 1 ชั่วโมง หรือแช่ข้าวโพด 1 คืน 💧🍚🌽
2️⃣ ตักขึ้น ผึ่งให้สะเด็ดน้ำ 💧
3️⃣ ตักใส่ถุง ถุงละ 250 กรัม แล้วมัดปากถุง 🛍️⚖️💍
4️⃣ เจาะรูรอบปากถุงใต้ยางวง 20-30 รู 📌🛍️
5️⃣ นึ่งด้วยซึ้งนึ่ง นาน 1 ชั่วโมง หลังน้ำเดือด จากนั้น พักไว้ให้เย็น ♨️⏱️⬇️

(3) การต้ม (โดยใช้ข้าวเปลือก) 🌾

1️⃣ แช่ข้าวเปลือกนาน 12-24 ชั่วโมง 💧🌾⏱️
2️⃣ นำข้าวไปต้ม นาน 30 นาที (ใส่น้ำท่วมข้าวพอดี) ♨️⏱️
3️⃣ ครบเวลา ตักขึ้นใส่ภาชนะ 🌾🥄
4️⃣ ตักใส่ถุงขณะร้อน ถุงละ 250 กรัม 🛍️⚖️
5️⃣ แผ่ถุงข้าวขณะร้อน (กดเบา ๆ) พับปากถุงลงด้านล่าง รอให้ข้าวเย็น ♨️⬇️

ขั้นตอนการใส่หัวเชื้อ (Step 2️⃣)

1️⃣ เปิดปากถุงเล็กน้อย 🤏
2️⃣ ใส่หัวเชื้อตามปริมาณที่แนะนำ (ดูจากภาพประกอบ) 🧪🧫🦠
* ไตรโคเดอร์มา: แบบน้ำ 3 หยด, แบบผง 4-6 เหยาะ 💧🧪
* เมตาไรเซียม: แบบน้ำ 0.25 ซีซี 💧🧫
* บิวเวอเรีย: 1/2 ช้อนโต๊ะ 🥄🦠
3️⃣ มัดปากถุง แล้วเขย่าเชื้อให้ทั่วถุง 🛍️💍🔄

ขั้นตอนการบ่มเชื้อ (Step 3️⃣)

1️⃣ วางถุงอาหารเลี้ยงเชื้อในที่ร่ม อากาศถ่ายเทสะดวก 🌳💨
2️⃣ ระยะเวลาบ่มเชื้อ: ⏱️
* ไตรโคเดอร์มา: บ่ม 7 วัน (หลังใส่เชื้อ 1-2 วัน ให้ขยำข้าว) 📅
* เมตาไรเซียม: บ่ม 14 วัน 📅
* บิวเวอเรีย: บ่ม 10 วัน (หลังใส่เชื้อ 3 วัน ให้ขยำข้าว) 📅

ข้อควรจำ: ห้ามวางถุงอาหารเลี้ยงเชื้อโดนแสงแดดโดยตรง ☀️🚫

เพียงเท่านี้ เราก็จะมีเชื้อจุลินทรีย์คุณภาพดีไว้ใช้กำจัดศัตรูพืชในไร่นาของเราแล้วครับ 💪

ขอขอบคุณศูนย์ส่งเสริมและพัฒนาอาชีพการเกษตรจังหวัดฉะเชิงเทรา ที่ได้จัดทำข้อมูลที่เป็นประโยชน์แก่พี่น้องเกษตรกรอย่างยิ่ง 🙏

#เกษตรอินทรีย์ #จุลินทรีย์กำจัดศัตรูพืช #ลดต้นทุนเพิ่มผลผลิต #เกษตรปลอดภัย #ฉะเชิงเทรา #ทำเองได้ง่ายๆ