สรุปวิธีการใช้เชื้อจุลินทรีย์: ไตรโคเดอร์มา, บิวเวอเรีย, และเมตาไรเซียม เพื่อการเกษตรยั่งยืน 👨🌾🌱
การใช้จุลินทรีย์ควบคุมศัตรูพืชทางการเกษตร ซึ่งเป็นวิธีที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมและปลอดภัยต่อผู้ใช้ 👨🌾 จุลินทรีย์ที่ใช้ ได้แก่ ไตรโคเดอร์มา บิวเวอร์เรีย และเมตาไรเซียม แต่ละชนิดมีวิธีใช้และเป้าหมายควบคุมศัตรูพืชต่างกัน ดังนี้
🍄 ไตรโคเดอร์มา
ไตรโคเดอร์มาเป็นเชื้อราที่เป็นประโยชน์อย่างยิ่งในการป้องกันและควบคุมโรคพืชที่เกิดจากเชื้อราอื่นๆ 🦠 กลไกสำคัญของไตรโคเดอร์มาคือ การแข่งขันกับเชื้อราที่เป็นสาเหตุของโรคพืชเพื่อแย่งชิงอาหารและพื้นที่ นอกจากนี้ยังสามารถสร้างสารปฏิชีวนะเพื่อยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อราโรคพืชได้อีกด้วย ไตรโคเดอร์มามีวิธีใช้หลายแบบ เพื่อให้เกษตรกรสามารถเลือกใช้ได้ตามความเหมาะสมกับพืชและสถานการณ์:
- 🌱 แช่เมล็ดข้าว: ใช้เชื้อสด 1 กก. ต่อน้ำ 200 ลิตร แช่เมล็ด 24 ชม. หรือราดกระสอบก่อนบ่ม เพื่อป้องกันโรคเชื้อราในเมล็ด โดยเฉพาะโรคที่เกิดจากเชื้อราที่ติดมากับเมล็ด เช่น โรคเมล็ดด่าง โรคเน่าคอดิน เป็นต้น การแช่เมล็ดจะช่วยให้ไตรโคเดอร์มาเข้าไปเคลือบที่ผิวของเมล็ด ทำให้เชื้อราโรคพืชไม่สามารถเข้าทำลายได้
- 🌾 คลุกเมล็ด: ใช้เชื้อสด 10 กรัม (1 ช้อนแกง) ต่อเมล็ดพันธุ์ 1 กก. คลุกก่อนปลูก เพื่อป้องกันโรคเชื้อราในต้นกล้า โดยเฉพาะโรคที่เกิดจากเชื้อราที่อยู่ในดิน เช่น โรคเน่าคอดิน โรครากเน่า เป็นต้น การคลุกเมล็ดจะช่วยให้ไตรโคเดอร์มาเข้าไปอยู่ในบริเวณรอบๆ รากของต้นกล้า ทำให้สามารถป้องกันโรคที่เกิดจากเชื้อราในดินได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- 💧 ผักไฮโดรโปนิกส์: ใช้เชื้อสด 1 กก. ต่อน้ำ 2,000 ลิตร ให้ไปกับระบบน้ำ เพื่อป้องกันโรคเชื้อราที่ราก ในระบบไฮโดรโปนิกส์ รากของพืชจะสัมผัสกับน้ำโดยตรง ทำให้มีความเสี่ยงสูงที่จะเกิดโรคที่เกิดจากเชื้อราในน้ำ การใช้ไตรโคเดอร์มาในระบบน้ำจะช่วยให้ไตรโคเดอร์มาเข้าไปอยู่ในบริเวณรอบๆ รากของพืช ทำให้สามารถป้องกันโรคที่เกิดจากเชื้อราในน้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- 🌳 ฉีดพ่น: ใช้เชื้อสด 1 กก. ต่อน้ำ 200 ลิตร ฉีดพ่นเย็นที่ไม่มีแดด เพื่อป้องกันโรคเชื้อราที่ใบและลำต้น โดยเฉพาะโรคที่เกิดจากเชื้อราที่แพร่กระจายทางอากาศ เช่น โรคราน้ำค้าง โรคใบจุด เป็นต้น การฉีดพ่นจะช่วยให้ไตรโคเดอร์มาไปเคลือบที่ผิวของใบและลำต้น ทำให้เชื้อราโรคพืชไม่สามารถเข้าทำลายได้ ควรฉีดพ่นในช่วงเย็นที่ไม่มีแสงแดดจัด เพื่อป้องกันไม่ให้ไตรโคเดอร์มาถูกทำลายโดยแสงแดด
- ใส่ลงดิน: ใช้เชื้อสด 1 กก., รำละเอียด 4 กก., ปุ๋ยหนัก 100 กก. หว่านลงแปลงปลูก อัตรา 100-200 กรัม/ตร.ม. หรือรอบโคนต้นไม้ผล อัตรา 3-5 กก. การใส่ไตรโคเดอร์มาลงดินจะช่วยให้ไตรโคเดอร์มาเข้าไปอยู่ในบริเวณรอบๆ รากของพืช ทำให้สามารถป้องกันโรคที่เกิดจากเชื้อราในดินได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ รำละเอียดและปุ๋ยหนักยังเป็นแหล่งอาหารของไตรโคเดอร์มา ทำให้สามารถเจริญเติบโตและขยายจำนวนได้ดี
🐛 บิวเวอร์เรีย
บิวเวอร์เรียเป็นเชื้อราที่ใช้ในการควบคุมแมลงศัตรูพืชหลายชนิด 🐞 กลไกการทำงานของบิวเวอร์เรียคือ เมื่อสปอร์ของบิวเวอร์เรียสัมผัสกับตัวแมลง สปอร์จะงอกและแทงผ่านผิวหนังของแมลงเข้าไปเจริญเติบโตภายในตัวแมลง ทำให้แมลงป่วยและตายในที่สุด บิวเวอร์เรียมีวิธีใช้ดังนี้:
- 💦 ฉีดพ่น: 1️⃣ นำเชื้อสด 1 กก. ผสมน้ำเล็กน้อย เติมสารจับใบ สารจับใบจะช่วยให้สปอร์ของบิวเวอร์เรียเกาะติดกับตัวแมลงได้ดีขึ้น ทำให้การติดเชื้อมีประสิทธิภาพมากขึ้น 2️⃣ ขยำเบาๆ ให้สปอร์สีขาวหลุดในน้ำ กรองเอาเฉพาะน้ำ เพื่อให้ได้สปอร์ของบิวเวอร์เรียในปริมาณที่มากที่สุด 3️⃣ ผสมน้ำ 1 กก. ต่อน้ำ 80 ลิตร เป็นอัตราส่วนที่เหมาะสมสำหรับการฉีดพ่น เพื่อให้สปอร์ของบิวเวอร์เรียกระจายตัวได้ดีและครอบคลุมพื้นที่เป้าหมาย 4️⃣ ฉีดพ่นให้ถูกตัวแมลง ในช่วงเย็น ปรับหัวฉีดเป็นละอองฝอย การฉีดพ่นในช่วงเย็นจะช่วยลดผลกระทบจากแสงแดดและความร้อนต่อบิวเวอร์เรีย ทำให้บิวเวอร์เรียมีชีวิตอยู่ได้นานขึ้นและมีประสิทธิภาพในการควบคุมแมลงมากขึ้น การปรับหัวฉีดให้เป็นละอองฝอยจะช่วยให้สปอร์ของบิวเวอร์เรียกระจายตัวได้ดีและสัมผัสกับตัวแมลงได้มากขึ้น
- 흙 ใส่ลงดิน: ใช้เชื้อสด 1-2 กก./ตร.ม. 1️⃣ โรยเชื้อรารอบโคนต้นพืช การโรยเชื้อรารอบโคนต้นพืชจะช่วยให้บิวเวอร์เรียเข้าไปอยู่ในบริเวณที่แมลงศัตรูพืชอาศัยอยู่ ทำให้สามารถเข้าทำลายแมลงศัตรูพืชได้อย่างมีประสิทธิภาพ 2️⃣ พรวนดินกลบ หรือคลุมด้วยฟางข้าว หญ้าแห้ง เพื่อป้องกันแสงแดด การพรวนดินกลบหรือคลุมด้วยวัสดุต่างๆ จะช่วยรักษาความชื้นในดินและป้องกันไม่ให้บิวเวอร์เรียถูกทำลายโดยแสงแดด 3️⃣ ให้น้ำตาม และใส่ซ้ำเดือนละครั้ง การให้น้ำตามจะช่วยให้บิวเวอร์เรียเจริญเติบโตและขยายจำนวนได้ดี การใส่ซ้ำเดือนละครั้งจะช่วยรักษาปริมาณของบิวเวอร์เรียในดินให้เพียงพอต่อการควบคุมแมลงศัตรูพืชอย่างต่อเนื่อง
🪲 เมตาไรเซียม
เมตาไรเซียมเป็นเชื้อราที่ควบคุมแมลงศัตรูพืช โดยเฉพาะด้วงแรดมะพร้าว 🥥 เมตาไรเซียมมีกลไกการทำงานคล้ายกับบิวเวอร์เรีย คือ เมื่อสปอร์สัมผัสกับตัวแมลง สปอร์จะงอกและแทงผ่านผิวหนังของแมลงเข้าไปเจริญเติบโตภายในตัวแมลง ทำให้แมลงป่วยและตายในที่สุด แต่เมตาไรเซียมมีความจำเพาะต่อแมลงบางชนิดมากกว่าบิวเวอร์เรีย โดยเฉพาะด้วงแรดมะพร้าวมีวิธีใช้ดังนี้:
- 🪲 ใช้กำจัดด้วงแรดมะพร้าว: ทำกองปุ๋ยหมักล่อด้วงแรดมาวางไข่ เนื่องจากด้วงแรดมะพร้าวชอบวางไข่ในกองปุ๋ยหมัก การทำกองปุ๋ยหมักล่อจึงเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพในการดึงดูดด้วงแรดมะพร้าวให้มาวางไข่ในบริเวณที่เราต้องการ 1️⃣ เตรียมกองปุ๋ยหมักล่อด้วงแรด ขนาด 2x2x0.5 เมตร ขนาดของกองปุ๋ยหมักควรมีขนาดที่เหมาะสม เพื่อให้มีพื้นที่เพียงพอสำหรับด้วงแรดมะพร้าวในการวางไข่ และเพื่อให้มีปริมาณของเมตาไรเซียมเพียงพอในการควบคุมตัวอ่อนของด้วงแรดมะพร้าว 2️⃣ นำเชื้อราเมตาไรเซียมคลุกผสมในกองล่อ 1 กก./กอง รดน้ำให้ชุ่ม ปิดด้วยกากมะพร้าว การคลุกผสมเมตาไรเซียมในกองล่อจะช่วยให้เมตาไรเซียมกระจายตัวอยู่ในกองล่ออย่างทั่วถึง ทำให้ตัวอ่อนของด้วงแรดมะพร้าวที่ฟักออกมาสัมผัสกับเมตาไรเซียมได้โดยตรง การรดน้ำให้ชุ่มจะช่วยให้เมตาไรเซียมเจริญเติบโตและขยายจำนวนได้ดี การปิดด้วยกากมะพร้าวจะช่วยรักษาความชื้นในกองล่อและป้องกันไม่ให้เมตาไรเซียมถูกทำลายโดยแสงแดด 3️⃣ ทำกองล่อ 1 กองต่อแปลงปลูก 2 ไร่ ควบคุมด้วงแรดได้ประมาณ 6-12 เดือน การทำกองล่อในอัตราส่วนที่เหมาะสมจะช่วยให้สามารถควบคุมด้วงแรดมะพร้าวได้อย่างมีประสิทธิภาพและครอบคลุมพื้นที่การเกษตร
หวังว่าข้อมูลเหล่านี้จะเป็นประโยชน์ต่อเกษตรกรและผู้สนใจใช้จุลินทรีย์ควบคุมศัตรูพืชนะครับ 🌾🌱🌳 การใช้จุลินทรีย์ในการควบคุมศัตรูพืชเป็นทางเลือกที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมและมีความปลอดภัยสูง นอกจากนี้ยังช่วยลดการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช ซึ่งเป็นอันตรายต่อสุขภาพของเกษตรกรและผู้บริโภค รวมถึงส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศอีกด้วย
#จุลินทรีย์ควบคุมศัตรูพืช #เกษตรปลอดภัย #ไตรโคเดอร์มา #บิวเวอร์เรีย #เมตาไรเซียม #เกษตรยั่งยืน #โรคพืช #แมลงศัตรูพืช #ชีวภัณฑ์
ขอขอบคุณ ศูนย์ส่งเสริมและพัฒนาอาชีพการเกษตรจังหวัดฉะเชิงเทรา ที่ได้ให้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์อย่างยิ่ง